उत्तर प्रदेश हे भारताच्या उत्तर दिशेला वसलेले राज्य आहे. उत्तर प्रदेशची राजधानी लखनौ आहे. उत्तर प्रदेशातील सर्वात मोठे शहर कानपूर आहे.उत्तर प्रदेशचे क्षेत्रफळ २,४३,२८६ चौरस किमी आहे. उत्तर प्रदेश हे क्षेत्रफळानुसार भारतातील चौथे मोठे राज्य आहे. उत्तर प्रदेशची लोकसंख्या १९,९८,१२,३४१ आहे. उत्तर प्रदेश हे लोकसंख्येच्या आधारावर भारतातील सर्वात मोठे राज्य आहे. उत्तर प्रदेशात 75 जिल्हे आहेत. उत्तर प्रदेशची अधिकृत भाषा हिंदी आहे.
उत्तर प्रदेश बद्दल संपूर्ण माहिती उत्तर प्रदेश माहिती मराठीत Uttar Pradesh Information In Marathi
उत्तर प्रदेशचा भूगोल
उत्तर प्रदेशचे क्षेत्रफळ 2,43,286 चौरस किमी आहे. राज्याच्या उत्तरेला उत्तराखंड आणि हिमाचल प्रदेश, पूर्वेला बिहार आणि झारखंड, पश्चिमेला हरियाणा, दिल्ली आणि राजस्थान आणि मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगड यांच्या सीमेवर आहेत. दक्षिण
गंगा नदी, यमुना नदी, सिंधू नदी, केन नदी, रामगंगा नदी या उत्तर प्रदेशातील नद्या आहेत. उत्तर प्रदेशचे तीन विभाग केले जाऊ शकतात: उत्तरेला हिमालयीन प्रदेश, मध्यभागी गंगा मैदान आणि दक्षिणेला विंध्य टेकड्या आणि पठार.
उत्तर प्रदेशचा आहार
बत्ती चोखा उत्तर प्रदेशात जास्त खाल्ले जाते. बत्ती चोखा हे उत्तर प्रदेशातील लोकप्रिय खाद्य आहे. याशिवाय उत्तर प्रदेशात बिर्याणी, रायता, शाही पनीर, समोसा, कबाब पराठा, कोफ्ता हे पदार्थ खाल्ले जातात.उत्तर प्रदेशातील गोड पदार्थांमध्ये पेडा, पेठा, रेवाडी, गुढिया, कुल्फी हे पदार्थ खाल्ले जातात.
उत्तर प्रदेशातील सण
१) दिवाळी
उत्तर प्रदेशात दिवाळी मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. उत्तर प्रदेशात धनत्रयोदशीच्या दिवसापासून दिवाळी साजरी सुरू होते. या दिवशी लोक मिठाई तयार करतात आणि भांडी किंवा इतर वस्तू खरेदी करतात. दिवाळीच्या दिवशी लोक श्री गणेश आणि लक्ष्मीची पूजा करतात. दिवाळीच्या काळात लोक रांगोळी काढतात आणि आपली घरे दिवे आणि फुलांनी सजवतात.या सणात लोक फटाके फोडतात.
२) गंगा दसरा
ज्येष्ठ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दहाव्या दिवशी गंगा दसरा साजरा केला जातो.या दिवशी माता गंगा पृथ्वीवर अवतरली असे मानले जाते. या दिवशी गंगा नदीत स्नान केल्याने सर्व पापांपासून मुक्ती मिळते, असे मानले जाते.
३) बरसाना होळी
बरसाणाची लाठमार होळी खूप लोकप्रिय आहे.नवमी आणि दशमी तिथीला लाठमार होळी साजरी केली जाते. ही होळी बरसाणा येथील महिला आणि नांदगाव येथील पुरुष यांच्यात खेळली जाते. बरसाणाच्या राधा मंदिरावर ध्वजारोहण करणे आणि बरसाणाच्या महिलांनी त्यांना रोखणे हे नांदगावच्या पुरुषांचे उद्दिष्ट आहे. या उत्सवात भांग आणि थंडाई दिली जाते.
४) जन्माष्टमी
उत्तर प्रदेशातील मथुरा हे भगवान श्रीकृष्णाचे जन्मस्थान आहे. या दिवशी मथुरेतील मंदिरे फुलांनी सजवली जातात.
या दिवशी कृष्णाशी संबंधित नाटकांचे आयोजनही केले जाते. उत्तर प्रदेशातील वृंदावनची जन्माष्टमी दहा दिवस चालते. या शहरातील जन्माष्टमीला लोक खूप आकर्षित करतात.
५) करवा चौथ
कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथीला करवा चौथ साजरा केला जातो. या दिवशी स्त्रिया अखंड सौभाग्यासाठी देवी पार्वतीची पूजा करतात आणि दिवसभर पाणी न पिता उपवास करतात आणि चंद्रदर्शन झाल्यावर उपवास सोडतात.
उत्तर प्रदेशातील पर्यटन स्थळे
१) आग्रा
आग्रा हे एक अतिशय प्रसिद्ध पर्यटन स्थळ आहे. ताजमहाल पाहण्यासाठी अनेक लोक येथे येतात. आग्राचे फतेहपूर शहरही पर्यटकांना आकर्षित करते. आग्रा किल्ला यमुना नदीच्या काठावर बांधला आहे. हा किल्ला लाल वाळूचा दगड आणि पांढरा संगमरवरी बनलेला आहे.
याशिवाय इतमाद-उद-दौलाचा मकबरा, मेहताब बाग, अंगूरी बाग, ताज म्युझियम, जामा मशीद हीही आग्रामधील पर्यटन स्थळे आहेत.
२) मथुरा
मथुरा हे श्रीकृष्णाचे जन्मस्थान मानले जाते. मथुरेत कृष्णजन्मभूमी मंदिर आहे. हे कृष्णाचे जन्मस्थान मानले जाते. येथे अनेक लोक दर्शनासाठी येतात.
याशिवाय द्वारकाधीश मंदिर, राधा कुंड, गोवर्धन टेकडी, कुसुम सरोवर ही मथुरेत पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत. मथुरेत मथुरा घाट आहेत. असे मानले जाते की येथे स्नान केल्याने तुमची पापे धुऊन जातात.
३) वृंदावन
भगवान श्रीकृष्णाने त्यांचे बालपण वृंदावनात घालवले. बांके बिहारी मंदिर वृंदावनात आहे. हे राजस्थानी शैलीत बनवले आहे. वृंदावनात कात्यायनी शक्तीपीठ मंदिर आहे. हे 51 शक्तीपीठांपैकी एक आहे.
हे पाहणे चांगले आहे. याशिवाय वृंदावनमध्ये रघुनाथ मंदिर, राधारमण मंदिरही पाहायला मिळणार आहे.
४) वाराणसी
हे उत्तर प्रदेशातील गंगा नदीच्या काठावर वसलेले शहर आहे. वाराणसीचे काशी विश्वनाथ मंदिर हे देशातील १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. येथे अनेक भाविक दर्शनासाठी येतात. हे मंदिर भगवान शिवाला समर्पित आहे. वाराणसीमध्ये दुर्गा मंदिर आहे.या मंदिरात दुर्गेची मूर्ती स्वतःहून प्रकट झाली. वाराणसीतील मणिकर्णिका घाटही अतिशय सुंदर आहे. याशिवाय वाराणसीमध्ये तुलसी मानसा मंदिर, दशाश्वमेध घाट, अस्सी घाट ही पाहण्यासारखी आहेत.
५) अयोध्या
अयोध्या ही रामाची जन्मभूमी आहे. रामाचा जन्म अयोध्येच्या रामजन्मभूमीत झाला. अयोध्येत हनुमान गढी मंदिर आहे. हे टेकडीच्या माथ्यावर वसलेले आहे. येथे मनापासून इच्छा केल्यास मनोकामना पूर्ण होते, अशी श्रद्धा आहे. याशिवाय त्रेता के ठाकूर मंदिर आणि मोती भवन ही अयोध्येत पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत.
६) चित्रकूट
हे ठिकाण उत्तर प्रदेशातील पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे. हे तेच ठिकाण आहे जिथे राम, लक्ष्मण आणि सीता यांनी वनवासाची अकरा वर्षे घालवली होती.येथे जानकी कुंड, हनुमान धारा, राम धारा, कामदगिरी ही देखील पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत.
७) लखनौ
लखनौला भेट देण्यासाठी अनेक पर्यटक येतात.लखनौ ही उत्तर प्रदेशची राजधानी आहे. येथील जेवण खूप चांगले आहे. येथील मुघल वास्तुकला पर्यटकांना आकर्षित करते.
याशिवाय बडा इमामवाडा, छोटा इमामवाडा, लखनौ प्राणीसंग्रहालय, लखनौ संग्रहालय ही लखनौमध्ये पाहण्यासारखी ठिकाणे आहेत.
FAQ
उत्तर प्रदेशचे पूर्ण नाव काय आहे?
स्वातंत्र्यापूर्वी उत्तर प्रदेशचे नाव संयुक्त प्रांत होते. स्वातंत्र्यानंतर 24 जानेवारी 1950 रोजी उत्तर प्रदेश असे नाव देण्यात आले.
उत्तर प्रदेशात किती राज्ये आहेत?
सध्या, उत्तर प्रदेश 18 विभागांमध्ये विभागले गेले आहे, जे पुढे 75 जिल्ह्यांमध्ये विभागले गेले आहेत.
यूपीमध्ये सर्वात जास्त लोकसंख्या कोणाची आहे?
उत्तर प्रदेशची लोकसंख्या घनता -829 व्यक्ती प्रति चौरस किमी आहे. प्रयागराज, गाझियाबाद आणि मुरादाबाद हे राज्यातील तीन सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले जिल्हे आहेत. यूपीमध्ये पुरुषांची संख्या एकूण लोकसंख्येच्या 52 टक्के आहे. 2023 मध्ये महाराष्ट्राची लोकसंख्या सुमारे 13.6 कोटी होईल.
यूपीमध्ये किती जिल्हे आहेत?
उत्तर प्रदेशात 75 जिल्हे आहेत. भारतातील सर्वात मोठे राज्य असल्याने, उत्तर प्रदेशमध्येही सर्वाधिक जिल्हे आहेत.
उत्तर प्रदेशात किती शहरे आहेत?
उत्तर प्रदेश हे भारतातील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राज्य आहे. उत्तर प्रदेश भारताच्या भूपृष्ठाच्या 6.88 टक्के क्षेत्र व्यापतो परंतु भारताच्या 16.49 टक्के लोकसंख्येचे घर आहे. 2011 पर्यंत, राज्यातील 64 शहरांची लोकसंख्या 100,000 पेक्षा जास्त होती.